دبستان و پیش دبستان دخترانه ایرانیـان

نکات تربیتی کودکان دوقلو

تربیت کودکان دوقلو
تربیت دو قلوها از مسائل پیچیده و دشواری است که والدین را درگیر می کند. شاید اگر از دور به دوقلوها نگاه کنید فقط جذابیت های داشتن فرزند دوقلو را ببینید. دیدن شباهتشان با هم، ویژگی های روانی و دلبستگی شان کنار هم به نوعی لذت بخش است. اما واقعیت متفاوت است. پدر و مادرها برای تربیت کودکان دوقلو خود می بایست مسیر دشواری را طی کنند. برای تمام دوقلوها نمی توان نسخه یکسانی پیچید، چرا که با هم متفاوت اند.

ویژگی های دوقلوها
ویژگی های شخصیتی، روانی والدین و شرایط محیطی بر ساختار شخصیتی دوقلو اثرگذار است. دوقلو ها از ابتدای شکل گیری دوران جنینی تا زمان به دنیا آمدن و بزرگ شدن در کنار هم هستند. تربیت کودکان دوقلو به علت ویژگی های منحصر به فردشان متفاوت است. بخصوص در سنین زیر 3 سال نیازمند ظرفیت جسمانی و روانی زیادی از سوی والدین به ویژه مادر هستند. شاید تصور کنید فرزندان دوقلو چون در کنار هم هستند ویژگی های مشابهی دارند، در صورتی که طبق تحقیقات انجام شده هر قل  تیب شخصیتی متفاوتی نسبت به قل دیگر دارد.

ناسازگاری دوقلوها در سنین ابتدایی یک امر شایع در میان آنهاست. کارهایی مثل هل دادن، کتک زدن یکدیگر، گاز گرفتن، در دوقلوها زیاد اتفاق می افتد. اما کنترل و شیوه های تربیتی در این شرایط کدام است؟ با ما همراه باشید.

کودکان دوقلو، سر ناسازگاری دارند!
چرا کودکان دوقلو با هم دعوا می کنند؟ از یک طرف به هم علاقه دارند و از طرف دیگر با هم نمی سازند، مشکل کجاست؟
کودکان دوقلو به علت همسنی و همزمانی رشدشان، رابطه بسیار نزدیکی دارند. داشتن علایق مشترک بین آنها مثل: اسباب بازی، برنامه های تلویزیونی و ... امری طبیعی است. این نزدیکی یکی از دلایل بزرگ بروز اختلافات می شود. رقابت و دعوا بین کودکان دوقلو به علت همسن بودن بر سر موضوعات یکسان رخ می دهد. در صورتی که فرزندان با اختلاف سنی بر سر موضوعات متفاوتی با هم بحث می کنند.

علاقه بین دوقلوها یکی از عواملی است که منجر به بروز دعوا بین آنها می شود. آنها همدیگر را دوست دارند. داشتن رابطه عمیق در بروز این دعواها بی تأثیر نیست. حتما شما هم برایتان پیش آمده کسی را بسیار دوست داشته باشید و انتظار و توقعتان از او بالا می رود. در چنین شرایطی هر رفتار مخالف انتظار شما از این فرد شما را آزرده خاطر می کند. این قضیه در خصوص دوقلوها هم اتفاق می افتد.

آنها مرتب از هم می رنجند. به علت رابطه نزدیکشان، انتظار دارند همدیگر را در هر شرایطی درک کنند یا حتی بدانند در فکر یکدیگر چه می گذرد. چنین انتظاری منطقی به نظر نمی رسد. حتی در سنین کم آنها نمی توانند تشخیص دهند خواهر یا برادرشان یک شخصیت مستقل از آنهاست.

برخلاف تصور عموم دوقلو به زمان هایی نیاز دارند که جدا از هم باشند. درست است که آنها با هم به دنیا می آیند و در کنار هم بزرگ می شوند اما بدین معنی نیست که مجبور به گذراندن تمام وقت خود در کنار هم هستند. به عنوان نمونه: یکی از کودکان  تمایل دارد در بیرون از منزل ورزش کند و قل دیگر ورزش کردن در داخل خانه را ترجیح می دهد. والدین نباید نسبت به این کار مخالفت نشان دهند. علاوه بر این، داشتن زمان های اختصاصی، باعث پرورش استعداد و نبوغ آنها خواهد شد و به رشد انفرادی و شخصیتی هر کدام کمک خواهد کرد.

 تربیت کودکان دوقلو به علت ویژگی های منحصر به فردشان متفاوت است

هنگام دعوای دوقلوها چه کار کنیم؟
وقتی دوقلوها با هم دعوا می کنند شما خود را کنار بکشید. مداخله در دعوای آنها کار اشتباهیست مگر در شرایط استثنا مثلا هنگام برخورد فیزیکی که احتمال آسیب به هم وجود داشته باشد. با هر دو مهربان و جدی باشید بدین صورت به کودکان احساس امنیت می دهید. همان لحظه پس از دعوا دنبال مقصر نگردید و دنبال تجزیه تحلیل نباشید. تعیین مقصر را در فرصت بهتری انجام دهید. چرا که توجه زیاد به قضاوت کردن، کودکان شما را به سرزنش و غردزدن تشویق خواهد کرد.

تنبیه کردن هر دو کار اشتباهی ست. چرا که تنبیه شدن کودک بی گناه به دور از انصاف است. بهتر است رفتار نامناسب را به او گوشزد کنید و از راه های دیگر رفتار مناسب را به او یاد دهید. تنبیه کردن هر دو، مربوط به زمانی ست که هر دوی آنها مرتکب اشتباه شده اند.
مرتب با کودکان خود تکرار کنید «زدن، نه»، «گاز گرفتن، نه»! این روش بسیار مؤثر است و باعث کاهش دعوا می شود به خصوص اگر این روش را با مهارت  یاد بگیرند.

در صورتی که در دعوا، درگیری فیزیکی پیش نیاید اکثر کودکان می توانند از پس مشکلات خود بربیایند. می دانیم که دعوا بین کودکان همیشه اتفاق می افتد. آنچه در این خصوص اهمیت دارد توانایی سازش و کنار آمدن با یکدیگر است. حسادت سر منشاء بسیاری از دعواهاست. بخصوص اگر توجه به یک فرزند بیشتر باشد، کودک احساس کمبود توجه از سوی والدین داشته و این حسادت افزایش می یابد. پس این امر شروعی برای دعوا خواهد بود.

یک روش جدید و بسیار اثر گذار در این خصوص، منحرف کردن توجه کودک است. برای مثال: اگر کودک بر سر به دست آوردن یک اسباب بازی دعوا می کند، یک اسباب بازی دیگر به او بدهید. یا اینکه چند اسباب بازی برای روز مبادا نگه دارید و هنگام دعوا به آنها بدهید. داشتن اسباب بازی جدید باعث آرامش آنها می شود.

پیش بینی زمان وقوع دعوا
تشخیص دادن زمان دعوا به جلوگیری از آن کمک خواهد کرد. بطور مثال: اگر کودکان قبل از آماده شدن غذا با هم درگیر می شوند سعی کنید غذا را زودتر آماده کنید تا فرصت دعوا از آنها گرفته شود.

مشارکت والدین دوقلو در فعالیت های فرزندان بسیار مهم است. با بچه ها مستقیما وارد بازی شوید. برخی مهارت ها مثل: استفاده از اسباب بازی ها، نوبت دادن دربازی ها و... احتیاج به تمرین و یادگیری دارد. والدین با مشارکت در بازی می توانند هم به آنها آموزش داده و هم آنها را تشویق کنند.
اختصاص دادن زمان های خصوصی به هر کودک از طرف والدین هر چند وقت یک بار بسیار مفید است. حتی به مدت 5 دقیقه با هر کودک تنها باشید. این کار به ایجاد شخصیت منحصر به فرد در کودک کمک می کند.

نسبت به نیازهای فرزندان دوقلوهای خود آگاه باشید و این احساس را به آنها دهید که در چشم شما یکی هستند. همواره این موضوع را به خاطر داشته باشید این دوران می گذرد پس لذت بردن از زمان حال بهترین کار است. به گفته یکی از والدین: « بچه هایم در راه مهدکودک همدیگر را می زنند و با هم دعوا می کنند اما به محض اینکه به مهدکودک می رسند دست هم را محکم میگیرند و مراقب هم هستند. دیدن این بخش از قضیه واقعا لذت بخش است».

 وقتی دوقلوها با هم دعوا می کنند شما خود را کنار بکشید

رشد هویت مستقل دوقلوها مهم است
برخی از خانواده ها سعی می کنند کودکان را مثل هم بزرگ کنند. از جمله کارهایی که اکثر والدین فرزندان دوقلو انجام می دهند پوشاندن لباس های مشابه تن آنها، اسباب بازی های مشابه و.... است. شاید اینکارها از نظر کسانی که دوقلوها را می بینند جالب باشد اما برای داشتن هویت مستقل اثر نامطلوب می گذارد. کودکان دوقلو با گرفتن این توجه از دیگران فکر می کنند خاص و متفاوت هستند. و هنگامی که شبیه به هم باشند این احساس را بیشتر دریافت می کنند.

رشد و مهارت های زبانی کودکان دوقلو کندتر است
کودکان تک قلو، زبان را از پدر و مادرشان می آموزند در حالی که کودکان دوقلو به دلیل اینکه اکثر مواقع کنار هم هستند زبان را از همدیگر می آموزند. حتی برخی تلفظ ها را به صورت غلط از هم یاد می گیرند. حتی در بعضی موارد اگر والدین فرزندان دیگری نیز داشته باشند کمتر می توانند برای مهارت کلامی فرزند دوقلوی خود وقت بگذارند و این یادگیری کندتر اتفاق می افتد.
از طرف دیگر حدود 50 درصد از دوقلوها نارس به دنیا می آیند. این عامل سبب کاهش رشد طبیعی آنها می شود و رشدشان نسبت به دیگر کودکان هم سن خود کمتر است.

  پدر و مادرها برای "تربیت کودکان دوقلو" خود می بایست مسیر دشواری را طی کنند

دوقلوها را «دوقلوها» صدا نزنید
خانواده ها نباید دو کودک خود را دوقلو صدا کنند. همواره باید حواسشان باشد آن ها را با اسمشان صدا بزنند. چرا که وقتی آنها را دوقلو صدا بزنید گویی آن ها را یک شخص خطاب کرده اید و از آن ها یک هویت مشترک ساخته اید.

ارائه آموزش های لازم برای انجام کارهای فردی به هر قل به طور مستقل در بزرگسالی آن ها کمک کننده خواهد بود. داشتن استقلال به شناخت توانایی  منجر می شود که لازم است در کودکان دوقلو اتفاق بیفتد. بیشتر شخصیت افراد تا قبل از 10 سالگی شکل می گیرد. پس دوران خردسالی سن حساسی برای دوقلوهاست و تربیت درست، به شکل گیری شخصیت سالم و منحصربه فرد آنها کمک خواهد کرد.

چه جمله هایی نباید به دوقلوها بگویید:
1- «کتک بخوری خواهر/برادرت هم دردش میاد» این تصور اشتباه است. درست است دوقلوها دارای ارتباط عمیقی با هم هستند اما قرار نیست قوانین فیزیک را در این رابطه بر هم بزنیم.

2- «تو را نسبت به خواهر/برادرت بیشتر دوست دارم!» مقایسه دو کودک با هم کاری کاملا اشتباه ست. بهتر است به جای برتری دادن یکی بر دیگری، ویژگی های مثبت هر کدام را بیان کنیم.

3-«وای، شما دوقلویین؟» تأکید بر روی این موضوع باعث می شود توجه افرد به سمت دوقولوها جلب شده که شاید از نظر دوقلوها خوشایند نباشد. بهتر است به جای گفتن این جمله، به صورت غیرمستقیم بپرسیم.

4- «کدوم تون بزرگتره؟» فرزندان بزرگتر معمولا مورد حمایت بیشتری از طرف والدین قرار می گیرند. همچنین الگوی فرزندان کوچکترند. این سوال به کودکان القا می کند که کدام یک از آنها رئیس تر است.

5- «کاش من هم دوقلو داشتم!». همانطور که گفتیم دیدن دوقلوها از دور لذت بخش است. اما تربیت آنها و مشکلاتی که هنگام بزرگ کردن آنها با آن روبرو می شوید بخش سخت ماجراست.

6- «شماها می تونین فکر همو بخونین؟» درست است کودکان جهت فکری نزدیک به هم دارند و دارای ارتباط نزدیک به هم هستند اما قرار نیست این مسائل را با خرافات اشتباه بگیریم.

7- همیشه کارهاتون را با هم انجام می دهید؟ در دوران کودکی معمولا تغذیه آنها خواباندن و بازی همزمان آنها برای والدین راحت تر است. اما اینها مربوط به خردسالی ست. در دوران کودکی و نوجوانی هر کدام از قل ها به دلیل داشتن شخصیت منحصربه فرد برنامه مشخصی برای کارهای خود دارد.

8- شماها دو روی یک صفحه اید» این انتظار از کودکان دوقلو می رود که همه جا با هم حضور داشته باشند. حتی هنگام دعوت کردن در مهمانی ها و مجالس موظف می دانند یا هر دو را دعوت کنند یا هیچ کدام. این برداشت اشتباه است. شاید در کودکی این اتفاق زیاد بیفتد اما هنگام بزرگسالی این کار نوعی کوچک شمردن جایگاه انسانی هرکدام است.

9- «تو کدومی؟» بهتر است پرسشتان مؤدبانه تر مطرح شود برای نمونه اینطور سوال کنید:« شما واقعا شبیه هم هستید و تشخیص برای من سخت است، شما... هستی یا....؟»

10- «دوقلو بودن چه حسی دارد» این سوال همانقدر غیرمعمول هست که یک نفر از شما بپرسد «دوقلو نبودن چه حسی دارد» آنها از ابتدای تولد به همین شکل به دنیا آمده اند و تفاوت زندگی خودشان با دیگران برایشان قابل فهم نیست.